Асқазан аурулары, іш кебуі: себептері, емдеу әдістері

Асқазан-Ішек Жүйесінің Аурулары: Себептері, Симптомдары және Емдеу Жолдары

Асқазан-ішек жүйесінің ауруларымен көптеген адамдар жиі бетпе-бет келеді. Асқазан ауруларынан бастап, іштің кебуіне дейін әртүрлі мәселелер күнделікті өмірімізге әсер етуі мүмкін. Бұл мақалада асқазан-ішек жүйесіне қатысты жиі кездесетін проблемалар, олардың себептері мен емдеу жолдары туралы толық ақпарат беріледі. Дұрыс тамақтану мен өмір салты асқазан-ішек жүйесінің жұмысын жақсартуға көмектесетін негізгі факторлар болып табылады.

Асқазан Аурулары және Олардың Негізгі Түрлері

Асқазан аурулары — бұл асқазанның шырышты қабатында болатын әртүрлі зақымдану процестері. Бұл аурулар әртүрлі симптомдармен көрінеді және әртүрлі себептерден туындауы мүмкін.

Гастрит — Асқазанның Жиі Кездесетін Ауруы

Гастрит — асқазанның шырышты қабатының қабынуы. Бұл ауру жедел және созылмалы түрде кездеседі. Жедел гастриттің пайда болуына әртүрлі экзогендік факторлар әсер етеді. Олардың ішінде:

• Токсикалық инфекциялар
• Тамақтану бұзылыстары (тамақтану режимінің сақталмауы)
• Пісіп жетілмеген көкөністер мен жемістерді тұтыну
• Майлы, тәтті тағамдарды шектен тыс қабылдау
• Өте ыстық немесе өте салқын тағамдарды тұтыну
• Қорытылуы ауыр тағамдар
• Аллергиялық сезімталдық

Асқазан мен 12 Елі Ішектің Созылмалы Аурулары

Созылмалы гастрит пен дуоденит көбінесе аралас гастродуоденит түрінде байқалады. Бұл аурулар асқазан мен 12 елі ішектің шырышты қабатындағы дистрофиялық өзгерістермен сипатталады.

Австралиялық ғалымдар Уоррен мен Маршал 1983 жылы жасаған жаңалық (Helicobacter pylori бактериясының ашылуы) бұл аурулардың этиологиялық және патогенетикалық аспектілеріне көзқарасты толығымен өзгертті. Созылмалы гастродуоденит дамуына әртүрлі факторлар себеп болады, соның ішінде H. pylori инфекциясы маңызды рөл атқарады.

Асқазан Неге Шұрылдайды?

Асқазандағы шұрылдау — бұл асқазан мен ішектегі газдардың қозғалысы және бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде пайда болатын табиғи құбылыс. Бұл әдетте тамақтану аралығында немесе аш болған кезде байқалады.

Ішектегі Газдардың Түзілу Себептері

Ішекте газдың түзілуі — бұл қалыпты физиологиялық процесс. Кейбір ауа тамақпен бірге жұтылады (аэрофагия). Бірақ газдардың көп бөлігі тағамды өңдеу нәтижесінде түзіледі және ішек микрофлорасы арқылы бөлінеді.

Дені сау адамның асқазанында тәулігіне шамамен 600 миллилитр газ түзіліп шығарылады. Алайда, метеоризм кезінде газдың мөлшері 3-4 литрге жетуі мүмкін, бұл асқазанның ұлғаюына әкеледі.

Баланың Іші Неге Қорылдайды?

Балалардағы іш қорылдауы әртүрлі себептердің салдарынан болуы мүмкін. Соңғы ақпаратқа сәйкес, аллергиялық ринит, май басу, неврологиялық және эндокриндік аурулармен ауыратын балаларда түнгі қорылдау жиі байқалады.

Іш Кебу: Себептері мен Емдеу Жолдары

Іш кебу (метеоризм) — бұл асқазан-ішек жолында газдардың шамадан тыс жиналуы нәтижесінде пайда болатын жағдай.

Іштің Кебуінің Негізгі Себептері

Метеоризмнің себептері әртүрлі болуы мүмкін:

Аэрофагия (ауа жұту):

• Тамақтану кезінде сөйлесу
• Темекі шегу
• Жүре тұрып тамақтану
• Сағыз шайнау
• Сапасыз протез қолдану

Асқазан-ішек жолдарының аурулары:

• Гастрит
• Энтерит
• Колит
• Холецистит
• Гепатит
• Крон ауруы
• Ішек құрт инвазиялары
• Ішектің қатерлі ісігі
• Созылмалы панкреатит
• Ішек инфекциялары (сальмонеллез, дизентерия және т.б.)

Тағам тұтынуға байланысты факторлар:

• Лактоза жетіспеушілігі
• Целиакия (глютен ыдырататын ферменттің жетіспеушілігі)
• Тітіркенген ішек синдромы

Гормоналдық өзгерістер:

• Әйелдердегі етеккір алдындағы кезең
• Аднексит
• Жатыр миомасы
• Жатырдан тыс жүктілік

Іш Кебуді Тудыратын Азық-Түліктер

Іштің кебуіне әкелетін азық-түліктерге мыналар жатады:

• Газдалған сусындар, сыра, квас
• Бұршақ дақылдары (үрмебұршақ, асбұршақ, жасымық)
• Сүт және сүт өнімдері
• Кейбір көкөністер (орамжапырақ, пияз, балдыркөк, шалғам)
• Дәнді дақылдар (жүгері, кебек, бидай ұрығы)
• Қамырдан дайындалған өнімдер (орама, тәтті тоқаш, пицца)

Іш Кепкенге Дәрі

Іш кебуге қарсы қолданылатын бірнеше дәрі түрлері бар:

Фармацевтикалық Препараттар

• Сімекон немесе диметикон — ішектегі газ көпіршіктерін ыдыратып, газдың шығарылуын жеңілдетеді
• Карбон белсенділігі бар препараттар — ішектегі газды сіңіреді
• Ферментті препараттар — тағамның сіңірілуін жақсартады

Дәстүрлі Емдеу Әдістері

• Дәмді шайлар — жалбыз, түймедақ, аскөк тұқымы, зире және т.б.
• Суда еритін талшықтар — псиллиум сияқты

Іш Неге Ауырады? 10 Себеп

Іш ауруы әртүрлі себептерден туындауы мүмкін. Ең жиі кездесетін 10 себеп:

1. Асқазан-ішек жолдарының аурулары — гастрит, энтерит, колит
2. Тамақтану бұзылыстары — тиісті емес тамақтану, үлкен мөлшерде тамақтану
3. Ішек инфекциялары — вирустық немесе бактериялық
4. Аппендицит
5. Панкреатит
6. Өт қалтасы аурулары
7. Құрт инвазиялары
8. Стресс және психосоматикалық факторлар
9. Бүйрек-тас ауруы
10. Аллергиялық реакциялар

Іш Неге Қорылдайды және Оған Не Істеу Керек?

Іштің қорылдауы — бұл асқазан мен ішектегі газдардың қозғалысы және перистальтика нәтижесінде пайда болатын қалыпты құбылыс.

Іш Қорылдағанда Не Істеуге Болады?

1. Тамақтану режимін сақтау — жиі және аз мөлшерде тамақтану
2. Тамақтану кезінде жәй шайнау
3. Газ түзілуін арттыратын тағамдарды шектеу
4. Тамақ кезінде сөйлемеу және ауаны жұтпау
5. Жүріс-тұрыс белсенділігін арттыру
6. Стресстен аулақ болу
7. Қажет болған жағдайда дәрі-дәрмек қолдану

Іш Өту: Себептері және Емдеу

Іш өту (диарея) — бұл сұйық нәжістің жиі шығуымен сипатталатын симптом.

Іш Өту Неден Болады?

• Инфекциялық факторлар — вирустар, бактериялар, паразиттер
• Жеңіл сіңірілмейтін тағамдар
• Антибиотиктердің қабылдауы
• Тамаққа сезімталдық
• Ішек аурулары — тітіркенген ішек синдромы, Крон ауруы
• Стресс

Ішек Жұмысы Бұзылысының 6 Залалы

Ішек жұмысының бұзылуы ағзаға бірнеше зиянды әсер етуі мүмкін:

1. Қоректік заттардың сіңірілмеуі — дене салмағының төмендеуі және энергия тапшылығы
2. Иммунитеттің әлсіреуі — ішек микрофлорасының бұзылуы иммундық жүйеге әсер етеді
3. Терінің күйінің нашарлауы — акне, экзема және басқа да тері проблемалары
4. Психологиялық жағдайдың нашарлауы — ішек-ми байланысының бұзылуы депрессия мен мазасыздыққа әкелуі мүмкін
5. Гормоналды теңгерімсіздік — ішектегі микробиота гормондардың өндірісіне әсер етеді
6. Созылмалы қабыну процестерінің дамуы — бұл басқа да аурулардың дамуына әкелуі мүмкін

Іштің Кебуін Қалай Кетіреміз?

Іштің кебуін азайту үшін келесі шараларды қолдануға болады:

Тамақтану Режимінің Өзгертілуі

• Аз мөлшерде жиі тамақтану
• Газ түзілуді арттыратын тағамдарды шектеу — бұршақ дақылдары, орамжапырақ, пияз
• Газдалған сусындардан бас тарту
• Тамақты жақсылап шайнау
• Тамақтану кезінде сөйлемеу

Өмір Салтын Өзгерту

• Физикалық белсенділікті арттыру — жүру, жүгіру, жүзу
• Стрессті басқару — йога, медитация, тыныс алу жаттығулары
• Сағыз шайнаудан бас тарту
• Темекі шегуді тоқтату

Дәрі-Дәрмектер

• Сімеконы бар препараттар
• Ферментті препараттар
• Пробиотиктер — ішек микрофлорасын қалпына келтіру үшін

Қорытынды

Асқазан-ішек жүйесінің аурулары мен проблемалары көптеген адамдарда кездесетін жағдай. Дұрыс тамақтану режимін сақтау, өмір салтын өзгерту және қажет болған жағдайда дәрігерге уақытында қаралу — бұл проблемаларды алдын алу мен емдеудің кілті болып табылады. Егер асқазан-ішек жүйесінің мәселелері ұзақ уақыт бойы жалғасса немесе күшейсе, міндетті түрде дәрігерге қаралу қажет, өйткені бұл жағдайлар кейде ауыр аурулардың симптомы болуы мүмкін.